Hiçbir şey yapmanız gerektiği halde yerinizden kalkamadığınız, yapılacaklar listeniz dolup taşmasına rağmen bir türlü işe koyulamadığınız oldu mu? Kendinizi "çok tembelim" diye suçladığınız anlar yaşadınız mı?
Peki, ya sorun tembellik değilse?
Bilimsel araştırmalar gösteriyor ki, insanlar çoğu zaman motivasyon eksikliği, kaygı, tükenmişlik veya çevresel engeller nedeniyle harekete geçmekte zorlanıyor. Yani tembellik sandığınız şeyin ardında çok daha derin sebepler olabilir.
Bu yazıda, “tembellik” kavramının ardındaki gerçekleri keşfedecek ve kendinizi suçlamadan önce sormanız gereken kritik soruları öğreneceksiniz.
Tembellik mi, Yoksa Görünmeyen Engeller mi?
Psikoloji alanındaki araştırmalar, insanların bir görevi yerine getirememesinin genellikle kişisel eksikliklerden değil, çevresel ve psikolojik engellerden kaynaklandığını gösteriyor.
Bir öğrencinin ödevini teslim edememesi, bir çalışanın projeyi sürekli ertelemesi ya da birinin hayatında değişiklik yapamaması gerçekten "tembellik" mi?
Yoksa işin içinde başka faktörler mi var?
- Zihinsel ya da duygusal tükenmişlik mi?
- Destek eksikliği mi?
- Kaygı ya da depresyon gibi psikolojik bir durum mu?
- Görevin kişinin kapasitesine uygun olmaması mı?
- Bu, gerçekten kendi seçimi mi, yoksa başkalarının beklentisi mi?
Çoğu insan rahatlık ya da keyif için ertelemiyor. Baskı, korku, motivasyon eksikliği veya görünmez engeller nedeniyle harekete geçemiyor.
Bir Öğrenci Neden Sürekli Ödevlerini Kaçırır?
Bir psikoloji profesörü, yıllar içinde birçok öğrencisinin ödev teslim tarihlerini kaçırdığını, başvurularını yapamadığını ve hatta aynı dersi tekrar almasına rağmen hiçbir şey teslim etmediğini fark etmiş.
Ama bunu tembellikten kaynaklanan bir sorun olarak görmemiş.
Çünkü insan davranışları çoğu zaman kişisel özelliklerden çok, çevresel faktörlerle şekillenir.
Peki, bu öğrenciler neden bir türlü harekete geçemiyor?
- Stres altında mı? Kimi insanlar baskı altında daha iyi çalışırken, kimileri tamamen bloke olur.
- Özgüven eksikliği mi var? "Nasıl olsa yeterince iyi yapamam" düşüncesi insanı hareketsiz bırakabilir.
- Başlangıç noktası çok mu belirsiz? Büyük ve karmaşık görevler insanları korkutabilir.
- Zihinsel kaynakları tükenmiş mi? Kaygılı, yorgun ya da depresif biri en basit görevlere bile odaklanamaz.
O yüzden "Bu öğrenci neden tembel?" diye sormak yerine, "Bu öğrencinin önündeki engeller neler?" sorusu çok daha anlamlıdır.
Gerçek Sebep: İçsel ve Dışsal Engeller
Bir şeyi yapamıyorsanız, gerçek sebebi bulmak önemlidir.
Belki de aslında tembel değilsiniz.
Belki de:
- Başarısız olmaktan korkuyorsunuz.
- Motivasyonunuz tükenmiş.
- Belirsizlik içinde kaybolmuşsunuz.
- Bilgi, zaman, destek ya da enerji eksikliği yaşıyorsunuz.
Kendi davranışlarınızı "tembellik" olarak etiketlemek sadece suçluluk hissinizi artırır ve sorunun çözümünü zorlaştırır.
O Halde, Ne Yapmalı?
Eğer kendinizi sık sık "tembel" olarak tanımlıyorsanız, bunun yerine şu soruları sormayı deneyin:
- "Gerçekten yorgun muyum, yoksa sadece kaçıyor muyum?"
- "Bu görevi yapmamı engelleyen duygular neler?"
- "Başlamayı kolaylaştırmak için küçük bir adım atabilir miyim?"
- "Bunu neden yapmam gerektiğini gerçekten biliyor muyum?"
- "Bu görev benim için anlamlı mı, yoksa başkalarının beklentisi mi?"
Çoğu zaman fark edeceksiniz ki, sorun "tembellik" değil. Sizi durduran görünmez zincirler.
Ve zincirleri fark ettiğinizde, onları kırmak için bir yol bulabilirsiniz.
Son Söz: Kendinize Daha Nazik Davranın!
Eğer kendinizi sürekli "tembel" olarak suçluyorsanız, büyük ihtimalle aslında sadece insansınız.
Herkesin motivasyonunun düştüğü, odaklanamadığı ve ertelediği zamanlar olur. Ama bu, sizin başarısız ya da değersiz olduğunuz anlamına gelmez.
Belki de tek ihtiyacınız olan şey, kendinize karşı daha anlayışlı olmak ve gerçekten neye ihtiyacınız olduğunu keşfetmektir.
